I. CƠ CHẾ: - Sự kích thích các Receptor hóa học hoặc cơ học (ở họng, đường dẫn khí hoặc các Receptor căng ở phổi) => Tạo các xung hướng tâm đến trung tâm ho (ở hành não) => Tạo các xung li tâm thông qua các dây thần kinh vận động và đối giao cảm đến cơ hoành, cơ gian sườn và phổi => Sự tăng co bóp của cơ hoành, cơ bụng và cơ liên sườn => Ho * Theo Mechanism of clinical signs: (1st Ed) - Phản xạ ho có thể được chia thành các pha: cảm giác (sensory), hít vào (inspiratory), nén(compressive), thở ra (expiratory). - Để khởi phát cơn ho, các vagal Receptor ở phổi (được tạo bởi các Receptor đáp ứng nhanh, các Receptor đáp ứng chậm, các sợi C và các Receptor khác) cảm nhận các kích thích cơ học và/hoặc hóa học ở đường dẫn khí và truyền tín hiệu về thân và vỏ não, khởi phát cơn ho - đây là sensory phase. - Trong inspiratory phase, việc hít một hơi lớn đã làm căng dãn các cơ hô hấp và cho phép tạo ra áp lực dương trong ngực lớn hơn lúc thở ra. - Trong compressive phase, thanh môn đóng sau hít vào để duy trì thể tích phổi trong khi áp lực trong ngực đang được tạo lập. - Cuối cùng, trong expiratory phase, thanh môn mở và không khí bị đẩy ra ngoài bởi áp lực dương cao trong ngực. II. NGUYÊN NHÂN: 1. Ho cấp tính: (<3 tuần) - Nhiễm trùng đường hô hấp trên - Cảm lạnh - Hen - Hít phải các hạt/phân tử - Hít phải vật lạ - Viêm phế quản - Viêm phổi - Cơn kịch phát của suy tim sung huyết - Cơn kịch phát COPD - Viêm tiểu phế quản - Nhồi máu phổi 2. Ho mạn tính: (> 8 tuần) - Chứng chảy dịch sau mũi (postnasal drip) - Giãn phế quản - Viêm phế quản - COPD - Hen - Trào ngược dạ dày thực quản - Tác dụng phụ của ACEIs - Bệnh phổi kẽ III. BIỂU HIỆN LÂM SÀNG: 1. Các triệu chứng: * Ho cấp: Ở người lớn khỏe mạnh, hầu hết các hội chứng ho cấp theo sau các nhiễm trùng đường hô hấp do virus. Các đặc điểm của nhiễm trùng như sốt, sung huyết mũi, đau họng giúp cho việc chẩn đoán. Khó thở (khi nghỉ hoặc gắng sức) có thể phản ánh tình trạng nghiêm trọng hơn, cần đánh giá sự oxy hóa (qua khí máu động mạch), lưu thông khí (đo chức năng thông khí), bệnh nhu mô (X-Quang). * Ho dai dẳng và ho mạn tính: - Ho do nhiễm trùng đường hô hấp cấp thường mất trong vòng 3 tuần ở hầu hết bệnh nhân (>90%). Ho gà nên được lưu tâm ở thanh niên và người lớn có ho dai dẳng hoặc nặng kéo dài hơn 3 tuần. - Khi không dùng thuốc ACEIs, không có nhiễm trùng đường hô hấp cấp hay bất thường X-Quang, các nguyên nhân chính của ho dai dẳng và ho mạn là chứng chảy dịch sau mũi, hen, trào ngược dạ dày thực quản. - Ung thư biểu mô phế quản nên được nghi ngờ khi ho theo kèm sụt cân không lý do và sốt kèm theo mồ hôi về đêm, đặc biệt ở những người hút thuốc hay phơi nhiễm nghề nghiệp thường xuyên. Ho dài dẳng và mạn tính kèm tăng tiết đờm dãi gợi ý COPD, đặc biệt ở người hút thuốc.Giãn phế quản thường xảy ra ở bệnh nhân với tiền sử viêm phổi tái phát hay viêm phổi biến chứng, X-Quang sẽ hữu ích trong chẩn đoán. 2. Thăm khám: - Viêm phổi nên được nghi ngờ khi cơn ho cấp kèm dấu hiệu sinh tồn bất thường (nhịp nhanh, thở nhanh, sốt), thăm khám có thể thấy hội chứng đông đặc (rung thanh tăng, gõ đục, rì rào phế nang giảm). Đờm mủ liên quan đến nhiễm khuẩn ở những bệnh nhân có bệnh phổi cấu trúc (như COPD, xơ hóa nang) nhưng lại ít có giá trị dự đoán viêm phổi ở những bệnh nhân khỏe mạnh khác. Tiếng cò cử và ran ngáy thường hiện diện ở người lớn với viêm phế quản cấp và không tiêu biểu cho hen khởi phát lúc trưởng thành (adult-onset asthma). - Thăm khám với bệnh nhân có ho dai dẳng nên tìm những biểu hiện của viêm xoang mạn, liên quan mật thiết đến hội chứng chảy dịch sau mũi hoặc hen suyễn.